مجله تفریحی پلمس

لامپ

حتما این روزها خبر داغ خارج کردن لامپ از واژن یک زن ایرانی را شنیده اید.

بهتر است این مقاله را بخوانید تا بدانید عامل اصلی آن چه بوده است؟

عموم مردم توماس ادیسون را به عنوان مخترع لامپ تصور می‌کنند. اگر شما هم تاکنون بر این باور بوده‌اید بد نیست بدانید که حقیقت آن است که وی تنها تلاش‌هایی در جهت بهبود و توسعه اختراع‌های قبلی برای ارائه نسخه‌ای تجاری از آن را انجام داده و در واقع نمی‌توان گفت که لامپ اختراع ادیسون است!

فرآیند اختراع لامپ برق از سال 1800 توسط یک مخترع ایتالیایی یعنی الساندرو ولتا از یک شرکت سازنده سیم‌های برق به نامVoltaic  آغاز شد. وی اولین مدار الکتریکی را تولید کرد. درست در همان سال، محقق انگلیسی، هامفرِی دِیوی اولین لامپ برق را تولید کرد.

در چند دهه بعدی، بیش از 20 مخترع دیگر برروی تولید لامپ‌هایی با زمان کار بالا کار کردند و درسال 1879 ادیسون، اولین شخصی بود که توانست این کار را به سرانجام برساند. لامپ تولیدی وی می‌توانست برای حدود 1500 ساعت روشن باشد که در مقایسه با لامپ‌های قبلی که تنها برای چند دقیقه می‌توانستند روشن باشند فوق‌العاده به نظر می‌رسید.

اطلاعات بیشتر درباره  لامپ برق :

• شریک ادیسون، نیکلا تسلا، تکنولوژی جریان متناوب (AC) را اختراع کرد که از شارش جریان الکتریکی در چندین جهت استفاده می‌کند. این اختراع تسلا، گامی مهم برای تولید وسایل الکتریکی و روشنایی در طی سال‌های بعدی شد. نام تسلا اکنون به افتخار او بعنوان یک واحد الکتریکی بکار برده می‌شود.
• در سال 1882، اولین سری لامپ‌های رشته‌ای توسط یکی از شرکای توماس ادیسون درجهت تزئین یک درخت کریسمس استفاده شد.
• لامپ‌های معمولی تنها از 10 درصد انرژی مصرفی برای تولید نور استفاده می‌کنند و درنتیجه بازده پایینی دارند. در سال 2005 ، برزیل و ونزوئلا اولین کشورهایی بودند که یک فاز را از لامپ‌های برق حذف کردند. اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا هنوز از این روند استفاده می‌کنند.

جوزف ویلسون سوان فیزیکدان و شیمی دان بریتانیایی متولد 1828 میلادی است که بیشترین شهرت خود را مدیون اختراع لامپ روشنایی است که در سال 1878 این اختراع را به ثبت نیز رسانید . خانه این مخترع اولین جای دنیا بود که با لامپ های روشنایی روشن شد .

      در سال 1850 او کار بر روی لامپ روشنایی را با قرار دادن رشته های کربونیزه داخل یک حباب شیشه ای توخالی شروع کرد . در سال 1860 او قادر به ساخت لامپی شد که واقعا ً کار بکند و آن را در اداره ثبت با عنوان لامپ رشته ای با فیلمان (رشته) کربنی به ثبت رسانید . با تمام این ها به دلیل عدم وجود محیط خلاء مناسب و منبع انرژی الکتریکی این لامپ ها طول عمر کمی داشتند و به اندازه کافی کارآمد نبودند .

      در سال 1875 او دوباره به کار روی لامپ ها برگشت و خواست تا مشکل خلاء را حل کند و لامپی با رشته کربونیزه عرضه کند . مهم ترین ویژگی لامپ جدید سوان این بود که میزان اکسیژن باقیمانده در لوله لامپ تا حدی کم شده بود که رشته درون لامپ با وجود داشتن نور سفید و درخشنده تراز قبل باعث آتش گرفتن رشته نشود . ولی در عین حال مشکل جدید این بود که رشته ها مقاومت کمی داشتند و می بایست با سیم های مسی سنگینی تغذیه می شدند .

      سوان حق ثبت اختراع را در بریتانیا در سال 1878 برای اختراع خود دریافت کرد ، حدود یک سال قبل از ادیسون . در سال 1879 موفقیت سوان به انجمن شیمی نیوکاسل گزارش شده بود و در یک سخنرانی در شهر ساندرلند او نمونه یک لامپ روشنایی که کار می کرد را به نمایش گذاشت .

      سوان توجه خود را بیشتر جلب تولید فیلمان کربنی بهتر و وسیله ای برای اتصال بهتر انتهای آن نمود . از سال 1880 او شروع به نصب لامپ در خانه ها و اماکن انگلستان نمود . در سال 1881 کارخانه خود را با عنوان کارخانه لامپ الکتریکی سوان تاسیس کرد و شروع به تولید تجاری آن نمود .

      در اکتبر 1880 اولین مکان عمومی که با لامپ های سوان روشن شد محل سخنرانی سوان در شهر نیوکاسل بود . اولین ساختمان عمومی که بطور کامل با لامپ های او روشن شد نیز مربوط به شهر ونسمیستر در لندن بود . در این مکان از 1200 لامپ استفاده شده بود که با یک ژنراتور با 120 اسب بخار انرژی تغذیه می شد که در نزدیکی زمین تئاتر قرار داده شده بود . سازنده ساختمان تئاتر ریچارد دویلی کارته درباره چگونگی لامپ های سوان توضیح می دهد :

       "بدون شک بزرگترین اشکال لامپ های گازی راه یافتن هوای ناپاک و گرما به داخل سالن بود . همان طور که همه می دانند ، هر وسیله گازسوزی به اندازه حتی بیش از یک انسان اکسیژن مصرف می کند و باعث بالا رفتن درجه حرارت در اطراف خود می گردد . لامپ های الکتریکی هیچ اکسیژنی مصرف نکرده و گرمای محسوسی تولید نمی کنند ."

      در امریکا ادیسون روی یک نمونه اصل از اختراع به ثبت رسیده سوان شروع به کار کرد تا آن را کارآمد تر کند . اگر چه سوان ادیسون را برای رسیدن به این هدف کوبانده بود ولی ادیسون یک نمونه خیلی شبیه به اختراع سوان را در اداره ثبت امریکا به ثبت رسانید و در یک سری مبارزه تبلیغاتی ادعا کرد که مخترع واقعی لامپ اوست . سوان که چندان علاقه ای به جمع کردن پول از اختراع خود را نداشت ، توافق کرد که ادیسون لامپ روشنایی را در امریکا به فروش برساند و در عین حال حقوق او در انگلستان محفوظ بماند .

      بعد ها سوان در حالی که به دنبال ساخت فیلمان بهتری برای لامپ بود متوجه شد فرد دیگری قبلا ً آن را ساخته پس آن را بهبود داد و آن را ثبت نمود . در سال 1881 ، او از طریق فشرده سازی رشته های سلولزی فیلمان جدیدی را به ثبت رسانید . این فرآیند که او کشف نمود در صنعت نساجی نیز مورد استفاده قرار می گیرد .

       و سرانجام در سال 1883 کارخانه ای با شراکت ادیسون و سوان به نام Ediswan، به ثبت رسید . لامپ های تولیدی این کارخانه با همان فیلمان های حاصل از رشته های سلولزی که سوان اختراع کرده بود تولید می شد .

      اما چرا سوان با این همه تلاش خود در راستای ساخت لامپ روشنایی به اندازه ادیسون نتوانست شهرت کسب کند ، عده ای عقیده دارند :

1. امریکائیها به دلیل وطن پرستی زیاد ادیسون را در اذهان عموم جای دادند و باعث شهرت وی شدند ؛

2. تلاش ادیسون در راستای کارآمدتر کردن این اختراع خیلی بیشتر بود .